Tỏi Lý Sơn: Đặc Sản Quý Đất Đảo

Tỏi là một hương vị được sử dụng nhiều trong căn bếp của nhiều gia đình Việt Nam. Tỏi có thể dùng làm gia vị làm dậy mùi cho nhiều món ăn chiên, xào, nấu khác nhau hoặc dùng để ngâm chua hay ăn trực tiếp đều rất ngon hơn nữa là những công dụng của tỏi đối với sức khỏe người sử dụng. 

Tỏi Lý Sơn được xem là vua trong các loại tỏi, bởi những nét đặc trưng trong hương vị khác hẳn với những loại tỏi khác trên thị trường. Hành tỏi Lý Sơn không chỉ nổi tiếng bởi nét đặc trưng ở mùi vị mà còn nhiều lợi ích sức khỏe mà tỏi Lý Sơn mang lại. 

Hiện nay tỏi Lý Sơn đã vang danh và được xuất bán trên nhiều thị trường không chỉ trong nước mà còn ngoài nước. Cùng tìm hiểu loại tỏi đặc biệt nức tiếng từ môi trường khô cằn khắc nghiệt vươn lên trở thành đặc sản chứ danh này qua bài viết sau:

Tỏi lý sơn là gì?

Tại Việt Nam có nhiều nơi trồng tỏi nổi tiếng như Lý sơn, Phan Rang, Bắc Giang, Sơn La, trong đó huyện đảo Lý Sơn từ lâu đã được người ta vẫn thường mệnh danh là “Vương quốc tỏi” với giống tỏi đặc biệt chỉ có duy nhất ở đây mới có.

Huyện đảo Lý Sơn, còn có tên gọi khác là Cù Lao Ré, trực thuộc tỉnh Quảng Ngãi từ năm 1992 đến nay. Là một hòn đảo tiền tiêu của Việt Nam nằm ở giữa Biển Đông, Lý Sơn rất gần với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Không những thế, nơi đây còn lưu giữ nhiều chứng cứ xác thực về chủ quyền của Việt Nam với Hoàng Sa và Trường Sa.

Trước đây, người ta muốn đến Lý Sơn là điều không dễ, vì phương tiện đi lại lúc đó gặp nhiều khó khăn. Ngày nay, việc đến Lý Sơn càng đơn giản hơn với những phương tiện hiện đại thậm chí Lý Sơn còn là một địa danh du lịch lý tưởng. Từ trung tâm thành phố Quảng Ngãi men theo quốc lộ 24B về cảng Sa Kỳ, mất thời gian gần hai giờ đồng hồ bằng tàu cao tốc vượt thêm 15 hải lý đường biển (khoảng 24 km) là đến huyện đảo Lý Sơn.

Huyện đảo Lý Sơn có diện tích chỉ gần 10 km² với dân cư khoảng hơn 20 nghìn người, gồm 2 đảo lớn bé là đảo Lớn xã An Vĩnh, An Hải và đảo Bé xã An Bình. Huyện đảo này được hình thành cách đây vài triệu năm nhờ sự phun trào của các dòng nham thạch của núi lửa kết hợp với sự bồi đắp xâm thực của cát biển. Sự đặc biệt của địa hình nơi đây đã khiến tỏi nơi đây có hương vị riêng đặc biệt không lẫn vào đâu được.

Tỏi được trồng đầu tiên trên đảo Lý Sơn vào cuối những năm 60 của thế kỷ XX. Những người dân đầu tiên trồng Tỏi trên đảo được ghi nhận lại là ông Võ Xuân Thơ ở làng An Vĩnh và ông Nguyễn Diện ở làng An Hải. Ban đầu những củ tỏi đầu tiên chỉ để phục vụ cho người dân trên đảo, với mùi hương đặc biệt nên người ta đặt tên là tỏi hương.

Người dân trên đảo sống chủ yếu sống nhờ nghề đánh bắt hải sản và nghề trồng tỏi. Tỏi ở Lý Sơn khá nổi tiếng cả trong và ngoài nước với một loại tỏi có tên rất lạ và để lại ấn tượng sâu đậm cái tên đó chính là “tỏi cô đơn”. 

Tỏi ở Lý Sơn mỗi năm chỉ duy nhất một vụ, trồng vào tiết trời đầu đông, ra Giêng thì thu hoạch được. Đặc biệt ở chỗ, ,mặc dù gieo trồng cùng một giống tỏi nhưng mỗi sào tỏi người ta chỉ thu hoạch được một vài kí-lô-gam “tỏi cô đơn”. 

Tỏi Lý Sơn có hương vị đặc biệt so với nhiều loại tỏi khác trên thị trường với nhiều tác dụng cho sức khỏe như  phòng chống bệnh tật, khi trước, hầu như loại tỏi này các gia đình thường giữ lại làm thuốc, ngâm rượu chữa đau bụng, tiêu chảy rất công hiệu.

Đến nay, diện tích trồng tỏi trên đảo ngày càng mở rộng, vì loại “tỏi cô đơn” chứ danh được người tiêu dùng trong và ngoài nước biết đến nhiều và được xuất bán nhiều nơi trên Thế Giới. Tỏi cô đơn còn có tên gọi khác theo người dân địa phương là tỏi một, lại có một tên gọi nữa là tỏi mồ côi. 

Quá trình sinh trưởng và phát triển của loại tỏi này cũng rất khác các loại tỏi  thông thường khác nên mỗi củ tỏi này chỉ có duy nhất một tép.

Công dụng hữu ích của tỏi Lý Sơn đối với cơ thể 

Trong “Tỏi cô đơn” Lý Sơn có chứa từ  0.1 – 0.36% tinh dầu và rất nhiều loại vitamin, khoáng chất có lợi cho sức khỏe con người:

• Giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể và làm giảm quá trình lão hóa tế bào, chống lão hóa da.
• Tỏi cô đơn ngâm có nhiều tác dụng chữa bệnh như : Các bệnh về thấp khớp (mỏi xương khớp,sưng khớp…); Các bệnh tim mạch (cao huyết áp, hở van tim, thấp huyết áp); Các bệnh thực quản và hệ tiêu hóa (ợ chua, loét dạ dày, viêm tá tràng,…).
• Có tác dụng hữu ích trong việc giảm mỡ trong máu, chống mắc bệnh béo phì, chữa được bệnh đái tháo đường, bệnh trĩ…
• Chuyên trị, ngăn ngừa các bệnh cảm cúm thông thường và giúp kháng khuẩn.
• Giảm lượng đường huyết trong máu.
• Giảm sưng tiêu  viêm

Phân biệt tỏi lý sơn

Tỏi Lý Sơn nức tiếng khắp nơi không chỉ vì hương vị thơm ngon đặc biệt mà còn ở những tác dụng hữu ích với sức khỏe.Từ đó  trên thị trường cũng xuất hiện thêm nhiều loại tỏi có hình dạng tương tự với củ tỏi đặc sản Lý Sơn. 

Vì những lợi ích nhiều người sẵn sàng nhái loại tỏi đặc biệt này để lừa người sử dụng. Chính vì vậy khi mua tỏi Lý Sơn bạn hãy bình tĩnh lựa chọn nơi bán uy tín và dựa theo những đặc điểm chúng tôi cung cấp sau để phân biệt đúng loại tỏi chính hiệu Lý Sơn.

Đặc điểm phân biệt tỏi Lý Sơn và tỏi Khánh Hòa

Xét về hình dáng bên ngoài tỏi Lý Sơn và tỏi Khánh Hòa tương đối giống nhau.Nhưng nhìn kỹ,  Tỏi Khánh Hòa có kích thước lớn hơn một chút so với tỏi Lý Sơn. Điều này là  do vùng đất Khánh Hòa có nguồn nước ngọt tưới tiêu dồi dào hơn, trong khi ở đảo Lý Sơn nước tưới tương đối ít. 

Cũng vì nguồn nước dồi dào hơn nên tỏi Khánh Hòa có bộ rễ phát triển hơn, rễ nhiều hơn Tỏi Lý Sơn. Cùi của rễ củ tỏi Lý Sơn khá to và nhô ra trong khi củ tỏi Khánh Hòa cùi rễ nhỏ hơn và bằng phẳng hơn.

	TỎI LÝ SƠN	TỎI KHÁNH HÒA
Hình dáng bên ngoài	Màu sắc	Trắng ngà	Trắng hơi ngả vàng
	Vỏ củ	Trơn, láng, vân tỏi có màu vàng nhạt, nhỏ và ít nổi lên trên bề mặt	Sần sùi, màu đậm hơn, vân tỏi  to hơn, nổi rõ trên bề mặt vỏ củ tỏi
	Bộ rễ	Nhiều rễ hơn	Ít rễ hơn
	Cùi rễ	To và nhô ra bên ngoài	Nhỏ hơn và ít nhô ra ngoài hơn
	Cọng rễ	Màu đen hoặc vàng đậm, cọng rễ to và dai	Màu nhạt hơn, cọng rễ nhỏ và bở. Dùng tay rứt nhẹ rất dễ đứt ra.
Vị khi ăn	Mùi	Mùi thơm rất đặc trưng và dai dẳng, để lại hậu vị khi ăn	Ít thơm hơn không để lại mùi lâu
	Vị	Có vị ngọt nhẹ, ít cay nhưng rất đậm đà, ít nước	không có vị ngọt; Cay hơn nhưng nhạt hơn, ăn vào có cảm thịt có nhiều nước

Giá tỏi lý sơn

Đến với mảnh đất đảo Lý Sơn bạn sẽ được người dân kể nhiều về tỏi nơi đây. Tỏi ở Lý Sơn được ví von như là  “vàng trắng” của vùng đất này, để có được cái thứ được gọi là “vàng trắng” ấy lại không hề đơn giản mà là cả quá trình dày công của người dân trồng tỏi. 

Người dân trồng tỏi ở Lý Sơn phải trải qua 6 tháng tần tảo “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”  từ lúc làm đất cho đến lúc thu hoạch (khoảng tháng 9 đến hết tháng 2 hàng năm).

Sau khi thu hoạch, tỏi được sơ chế cắt bỏ bớt phần thân trên sau đó đem phơi cho đủ nắng. Tỏi Lý Sơn được phơi đủ nắng bạn có thể bảo quản lâu dài từ 4- 6 tháng mà không bị hư hay ra mầm.

Hiện nay, Tỏi chính hiệu Lý Sơn trên thị trường có giá bán tuỳ thời điểm, giao động từ 120.000 đến 180.000/1kg. Bạn có thể mua tỏi Lý Sơn khi đến thăm nơi này hoặc mua ở bất cứ đâu vì tỏi Lý Sơn hiện nay được xuất bán ở nhiều nơi cả trong và ngoài nước. 

Khi đến thăm quan du lịch ở huyện đảo Lý Sơn, Tỏi Lý Sơn ở đây khi bán cho khách, được người dân gói trong các túi vừa từ 0,5 – 1kg tiện lợi, đẹp mắt. 

Cách bảo quản tỏi cô đơn Lý Sơn sử dụng lâu dài

Tỏi Lý Sơn rất dễ dàng bảo quản tại nhà, hãy chọn nơi bảo quản trong góc bếp của bạn khô ráo và thoáng mát không bị ẩm nước. Điều này giúp tỏi dùng lâu mà giữ được mùi vị đặc trưng và không bị đắng. Sự lưu thông khí là một yếu tố rất quan trọng để vi khuẩn không có cơ hội phát sinh và làm hỏng củ tỏi.

Cách lột tỏi lý sơn nhanh nhất

Tỏi Lý Sơn đặc biệt thơm ngon nhưng tép tỏi nhỏ xíu vỏ lại mỏng và dính vào tép, không thể bóc như tỏi thông thường đập dập rồi gỡ bỏ ngay từ đầu được. 

Các bước lột tỏi Lý Sơn nhanh nhất:

Bước 1: Trước tiên phải dùng dao nhỏ bén bên phải, cắt ngang cái đuôi nhọn, rồi lột hết lớp vỏ bên ngoài củ tỏi, cho lòi tép ra như hình. Xong mới cắt cái gốc củ tỏi, để cho tép tỏi có thể rời ra.

Nếu cần từng tép sạch sẽ: 

Bước 2: Dùng con dao nhỏ tiếp tục tách rời từng tép tỏi dễ dàng nè, kiểu như tách bưởi á. Nguyên nùi vỏ ở lõi củ tỏi sẽ còn lại (khoanh đỏ)

Nếu cần nhanh, ko cần sạch quá: 

Bước 2: Dùng dao to bên trái, đập một phát dập nguyên củ tỏi, lưu ý đừng đập nát củ tỏi  mà tép với vỏ chẹp bẹp lẫn lộn. Khi xong hết các bước bạn đem vỏ tỏi bỏ đi và giữ lấy phần tép tỏi để dùng. 

Kết bài

“Tỏi cô đơn” Lý Sơn là món quà hữu ích dành cho mọi nhà, khi có dịp hãy sở hữu ngay món đặc sản tỏi cô đơn nổi tiếng nhất trong các loại đặc sản miền Trung với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe của bạn. 

Tỏi cô đơn tuy được mệnh danh là đặc sản quý của đất đảo Lý Sơn, mang thương hiệu quốc gia, nhưng nông dân trồng tỏi trên đảo vẫn thường xuyên phải lâm vào cảnh thua lỗ nặng, thậm chí là chứng kiến cảnh giải cứu tỏi vào cuối năm 2018. Tỏi Lý Sơn rất cần nhiều hơn đầu ra bền vững lâu dài cho những héc ta tỏi đất đảo.